Inleiding
Een reorganisatie kan veel teweegbrengen binnen een bedrijf. Het team waarmee je soms al jarenlang hebt gewerkt, de vaste structuren, en misschien zelfs de veiligheid van iemands baan, komen opeens op losse schroeven te staan. Als leider sta je voor de grote uitdaging om je team door deze veranderingen te begeleiden en te zorgen dat de stress niet te hoog oploopt, zodat performance, een goede werksfeer en welzijn gewaarborgd blijven. Maar hoe doe je dat effectief? Hoe zorg je dat je mensen zich veilig voelen, zelfs als er veel onzekerheid is? En hoe houd je zelf de balans in een situatie die ook voor jou als leider zwaar kan zijn?
Het risico van stress tijdens reorganisaties
Tijdens een reorganisatie is stress bijna onvermijdelijk. Het gaat vaak niet alleen om praktische veranderingen, maar ook om de onzekerheid die deze met zich meebrengt. Teamleden kunnen angstig zijn over hun positie, zich boos of machteloos voelen, of treuren om het verlies van hun vertrouwde werkomgeving. Voor velen betekent het een verlies van controle en zekerheid, wat de stressgevoeligheid enorm verhoogt. De mate waarin een reorganisatie emoties en stress oproepen bij bij medewerkers is heel individueel is afhankelijk van eerdere ervaringen en persoonlijke inschattingen van de risico’s.
In zo’n situatie is het als leider cruciaal om bewust om te gaan met deze emoties. Het is belangrijk om de balans te bewaken en ervoor te zorgen dat stress niet doorslaat naar een niveau dat schadelijk wordt voor je team.
Groene vs. rode stress zone: Begrijpen van stress en herstel
Om stress beter te begrijpen, kan het helpen om te kijken naar het concept van de ‘groene’ en de ‘rode’ stresszone. In het dagelijkse leven gebruiken we stress ofwel inspanning om om te gaan met de uitdagingen die het dagelijkse leven ons biedt.
We wisselen deze momenten van stress af met momenten van ontspanning waarin ons lichaam weer herstelt. Als stress en herstel in balans zijn, zitten we in onze groene zone (zie afbeelding).
In de groene zone ervaren we gezonde stress die ons motiveert en alert houdt, zonder dat het ons welzijn schaadt. Dit is de stress die ons activeert om ons best te doen en ons doel te bereiken. Maar wanneer de druk te hoog wordt of te lang aanhoudt zonder tijd of ruimte voor herstel, komen we in de rode stresszone terecht. Dit is de zone waarin stress schadelijk kan worden. Het lichaam staat voortdurend in overlevingsmodus, wat kan leiden tot klachten zoals vermoeidheid, ziekte, angst, of zelfs burn-out.
Tijdens een reorganisatie kan het voor mensen moeilijk zijn om terug te schakelen naar de groene zone, juist omdat er veel onzekerheid en druk is die tot een overmaat aan stress kan leiden. Als de balans tussen stress en herstel verstoord raakt, cumuleert de hoeveelheid stress die wordt ervaren. Extra aandacht voor herstel is daarom cruciaal, en als leider kun je hierbij helpen door een omgeving te creëren waarin rust en ruimte zijn voor verwerking en emotionele uitlaatkleppen.
Het belang van een veilige omgeving
In tijden van verandering hebben mensen een veilige plek nodig waar ze hun emoties kunnen uiten en verwerken. Tijdens een reorganisatie gaan veel medewerkers door een proces dat vaak wordt onderschat, maar dat vergeleken kan worden met een rouwproces (zie afbeelding). Het verliezen van de bekende werksituatie, collega’s, of zelfs de zekerheid van een baan kan leiden tot in eerste instantie ontkenning, daarna gevoelens van woede, verdriet of zelfs een (lichte) vorm van depressie, en uiteindelijk acceptatie.
Als leider kun je dit proces ondersteunen door een veilige omgeving te creëren waarin je teamleden zich gehoord en begrepen voelen. Dit betekent dat je zorgt voor voldoende informatie, ruimte biedt voor emoties zoals verdriet, frustratie, en boosheid, zonder te oordelen en guidance en direction biedt, afhankelijk van de fase waarin je medewerkers zich bevinden.
Door een cultuur van openheid en vertrouwen te stimuleren, help je mensen om (sneller) door het proces te bewegen. Zorg dat er momenten zijn waarin mensen kunnen praten over hun emoties, maar ook dat er ruimte is om samen even los te komen van het werk. Dit verlaagt de spanning en versterkt de onderlinge band.
Hoe begeleid je je team door dit proces heen
Een reorganisatie vraagt om een omgeving waarin teamleden door het acceptatie proces waarin allerlei emoties spelen, heen kunnen gaan. Dit vraagt om geduld en compassie. Er zullen teamleden zijn die in de ontkenning blijven hangen of zich boos blijven voelen. Anderen zullen sneller tot acceptatie komen en opnieuw de focus willen vinden. Als leider kun je dit proces begeleiden door de emoties van je team te erkennen en er ruimte voor te bieden. Laat teamleden weten dat het oké is om verdrietig of gefrustreerd te zijn. Stel jezelf beschikbaar voor gesprekken en moedig hen aan om hun gevoelens te delen zonder dat er iets "opgelost" moet worden.
Blijf zelf in de Groene Zone
Als leider is het niet alleen belangrijk om je team in de groene zone te houden, maar ook om jezelf in die zone te houden. Het vergt namelijk veel energie en empathie om je team door zo’n intensieve periode te leiden. Wanneer je zelf te veel stress ervaart en in de rode zone terechtkomt, schakel je als het ware over naar de overlevingsmodus. Dit kan betekenen dat je vaak nóg harder gaat werken, sneller prikkelbaar bent, je minder kunt inleven in anderen, of minder tijd hebt om rustig naar mensen te luisteren. Juist in deze fase hebben je teamleden echter jouw empathie en steun hard nodig.
Zorg dus goed voor jezelf en neem tijd voor ontspanning en herstel. Zoek -indien nodig- hulp of ondersteuning. Dit is geen egoïsme, maar een noodzakelijke basis om goed te kunnen blijven functioneren als leider. Wanneer je zelf in de groene zone bent, kun je effectiever communiceren, helderder denken, en ben je emotioneel beschikbaar voor je team.
Wees een emotioneel stabiele leider
Tijdens een reorganisatie kan het als leider soms moeilijk zijn om zelf emotioneel stabiel te blijven. Misschien ben je het niet eens met bepaalde beslissingen, of voel je zelf ook de onzekerheid en frustratie van de veranderingen. Toch is het cruciaal om te voorkomen dat je “met de wolven mee gaat huilen.” Het is belangrijk om een stabiele en positieve houding te bewaren, zodat je team op jou kan vertrouwen als een constante factor. Je hoeft niet altijd volledig achter elke beslissing te staan, maar probeer wel om die beslissingen constructief en met begrip over te brengen aan je team. Dit helpt om gevoelens van verdeeldheid te voorkomen en bevordert een gezonde, positieve sfeer.
Zorg er ook voor dat je zelf iemand hebt bij wie je jouw eigen emoties en twijfels kwijt kunt. Dit kan een mentor, coach, of vertrouwenspersoon zijn. Het is belangrijk om een veilige ruimte te hebben waarin je eerlijk kunt praten over je eigen gevoelens, zodat je niet onbedoeld je eigen onzekerheden projecteert op je team.
Praktische tips voor leiders om stress in hun team te balanceren tijdens een reorganisatie
Communiceer open en transparant: Zorg dat je team weet wat ze kunnen verwachten, zelfs als er onzekerheden zijn. Regelmatige updates over de voortgang van de reorganisatie geven mensen houvast.
Bespreek uitdagingen: Maak stress een topic dat besproken kan worden en wees open over jou eigen uitdagingen op dat gebied.
Luister actief: Sta open voor de zorgen en emoties van je team. Laat ze voelen dat hun gevoelens ertoe doen, ook al heb je niet op alles een antwoord.
Stimuleer tijd voor herstel: Plan momenten in waarop het team even afstand kan nemen, zoals een gezamenlijke lunch of een korte wandelpauze. Dit bevordert herstel en ontspanning.
Bied individuele ondersteuning: Niet iedereen ervaart stress op dezelfde manier. Houd een open lijn met je teamleden en bied persoonlijke ondersteuning aan waar nodig.
Zorg voor jezelf: Vergeet niet je eigen stressniveau te bewaken. Een gezonde en emotioneel stabiele leider kan het team beter ondersteunen.
Conclusie
Een reorganisatie is een intensieve periode waarin emoties vaak hoog oplopen. Als leider heb je een belangrijke rol in het begeleiden van je team door deze tijd. Door een veilige omgeving te creëren, open te communiceren, en zelf in balans te blijven, kun je het stressniveau binnen je team laag houden en zorgen dat je mensen de ruimte krijgen om (sneller) door hun eigen proces te gaan.
Je hoeft dit niet alleen te doen, ik kan je hierbij helpen!
Ik biedt verschillende diensten om jou en je team te helpen om op een goede manier door deze uitdagende periode heen te komen, zonder dat overmatige stress ervoor zorgt dat welzijn of prestaties onder druk komen te staan. Van workshops tot fysiologische stressmetingen en individuele stress-coachingstrajecten. Neem contact met me op voor de mogelijkheden: Tessavannes@kpnmail.nl of 06-220 44 738.
Samen werken we aan een gezonde, veerkrachtige werkcultuur!
Comments